Milletlerarası Usul Hukukunda Mahkemelerin Yetkisinin Belirlenmesinde Tarafların İrade Serbestisi

Abstract

Bu çalışma ile milletlerarası usul hukukunda mahkemelerin milletlerarası yetkisinin belirlenmesinde taraf iradesinin rolü incelenmiştir. Mahkemelerin yetkisinin belirlenmesinde hem davacı tarafın hem de davalı tarafın iradesi etkili olmaktadır. Bu çerçevede ilk olarak milletlerarası yetki kavramı ve yargılamada taraf iradesinin mahkemelerin yetkisi üzerinde etkisi incelenmiştir. Bu etkinin en fazla olduğu alanı irade serbestisi çerçevesince akdedilen milletlerarası yetki anlaşmaları oluşturmaktadır. Bu nedenle çalışmanın ikinci ve üçüncü bölümünde, çalışmanın esasını oluşturan milletlerarası yetki anlaşması konusu incelenmiştir. İlk olarak milletlerarası yetki anlaşmasının hukuki niteliği, milletlerarası yetki anlaşmasına uygulanacak hukuk, geçerliliği için aranan şartlar, usul hukukunda etkiye sahip olabilmesi için aranan etkililik şartları ve ihlal edilmesinin sonuçları konuları incelenerek irade serbestisinin mahkemelerin yetkisinin belirlenmesinde sahip olacağı kapsam ortaya konulmuştur. Son bölümde ise milletlerarası yetki anlaşmaları yapılması bakımından tarafların sahip oldukları irade serbestisinin sınırları incelenmiştir.