Covid-19 Pandemisi Sürecinde Endokrin Cerrahisinin Dinamikleri

Abstract

Amaç: Covid-19 pandemi sürecinin endokrin cerrahi endikasyonları ve uygulanan cerrahi girişimlerinoranları üzerine etkisinin incelenmesi.Gereç ve Yöntem: İstanbul Tıp fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Endokrin Cerrahi Biriminde2019 ve 2020’de endokrin cerrahisi verileri retrospektif olarak incelendi. Pandemi dönemi Türkiye’depandeminin dönemsel boyutuyla ilgili olarak dört faza sınıflandı; Faz1( 1 Ocak-15 Mart 2020), FazII(16 Mart-15 Haziran 2020), FazIII(16 haziran-30 Eylül 2020), Faz IV(1 ekim-31 Aralık 2020). Faz IIve Faz IV pandemi hızındaki artış nedeniyle hastane olanaklarının Covid-19 hastalarına yönlendirilidiğidönemlerdi. Endokrin cerrahi endikasyonları ve uygulanan cerrahi girişimlerin yıllık total endokrincerrahiye oranı 2019 ve 2020 yılları arasında karşılaştırıldı.Bulgular: 2019’da toplam 388 olan girişim sayısı 2020’de toplam 291 olarak saptandı. Tiroid cerrahisi/total girişim oranları bakımından iki yıl arasında anlamlı fark saptanmadı (%81 vs %86,p=0.07).2020’de hiperparatiroidi nedeniyle paratiroidektomi/total girişim oranı 2019’a göre anlamlı olarak dahadüşük bulundu (%8.6 vs %14,p=0.02). Adrenal cerrahi/total girişim oranları 2019 ve 2020 de sırasıyla%5 ve %4 bulundu(p=0.5). 2019 ve 2020 yılları karşılaştırıldığında, 2020’de faz II ve Faz IV’dekicerrahi girişim sayısının yıllık total sayıya oranının anlamlı olarak azaldığı saptandı (p=0.001). Pandemisürecinde FazII-FazIV arasındaki sürede selim nodüler guatr nedeniyle ameliyat edilen hasta/total girişimoranı 2019’a göre anlamlı olarak daha düşük bulundu(p=0.04). Ancak 2020 yılı Faz 3’de uygulanancerrahi girişimin yıllık total girişim sayısına oranı 2019 yılı Faz 3’deki aynı orana göre anlamlı olarakdaha yüksekti (p=0.001). 2020’ de Faz II ve IV’de tiroid kanseri nedeniyle girişim/total girişim oranı2019’a göre anlamlı olarak daha yüksek saptandı (p=0.001).2020 yılında total tiroid kanseri nedeniylegirişim/total girişim oranı 2019’a oranla anlamlı olarak daha yüsekti (p=0.004).Sonuç: Pandemi sürecinde bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında selim nodüler guatr ve hiperparatiroiditanısı ile uygulanan cerrahi girişimlerin yıllık toplam girişimlere göre oranı anlamlı olarak azalırken,tiroid kanseri tanısı ile uygulanan cerrahi girişimlerin yıllık toplam girişimlere göre oranı anlamlı olarakartmıştır.Anahtar Kelimeler: Covid-19, endokrin cerrahi, pandemi