ATATÜRK DEVRİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI 1920-1938 KAFKASYA, BALKANLAR, ORTADOĞU SİYASİ, SOSYAL, KÜLTÜREL, EKONOMİK İLİŞKİLER PERSPEKTİFİNDEN

Abstract

Birinci Dünya Savaşı’nın son günlerinde Osmanlı Hükümeti Suriye’yi neredeyse tamamen boşaltmış durumdaydı. Ancak Araplar bu bölgede bağımsızlıkları için Fransızlarla mücadele etmek zorundaydılar. Daha kuzeyde Kilikya, Antep, Urfa, Maraş gibi Türk bölgelerini de kontrol etmeye çalışan Fransızlara karşı Araplar ve Türkler etkin bir işbirliği geliştirdiler. Fransızlar bu durumla başa çıkamadılar ve Ankara Hükümeti ile 1921’de bir anlaşma yaparak Türk bölgelerinden çekildiler. Bu anlaşmayla Türkiye ve Suriye arasında çizilen sınır 1923’te Lozan Konferansı’nda teyit edildi. Eskinin Osmanlı vatandaşları artık Türkiye ve Suriye (ve Lübnan) vatandaşlarıydı ve bu yeni sınır vatandaşlık, karşı tarafta kalan mülkler vs. pek çok problemi beraberinde getirdi. Türkler Fransızların Türkiye karşıtı grupları himaye etmesinden rahatsızdı. Ayrıca sınırın Suriye tarafında özellikle Kürt ve Ermeni azınlıklar kullanılarak Türk karşıtı bir etnik bariyer oluşturulmasından endişeliydi.1930’lar Türkiye ve Fransa arasındaki ilişkilerin giderek düzeldiği yıllar oldu. Sınır güvenliği konusunda atılan adımlar ama özellikle Avrupa’da Nazi tehdidinin giderek kendini daha fazla hissettirmesi bunun başlıca sebebiydi. 1939’da Fransızlar İskenderun Sancağı’nın Türkiye’ye katılmasını kabul ettiler. Arapların kendi haklarının gaspı olarak gördükleri bu karar o günden bugüne Türkiye-Suriye ilişkileri ne zaman gerginleşse Araplarca gündeme getirilmeye devam etti.