Amikasinin nefrotoksik etkisine karşı dekspantenolun koruyucu etkisi: deneysel bir çalışma

Abstract

Giriş: Aminoglikozid antibiyotikler özellikle yoğun bakım ünitelerinde sıkça kullanılmaktadır. Amikasin, aminoglikozidler arasında en geniş spektruma sahip olmasına rağmen nefrotoksik etkisi nedeniyle kullanımı sınırlıdır. Aminoglikozidler böbrek korteksi ve proksimal tubuluslarda birikerek lizozomları bozar ve akut tubuler nekroza yol açar. Yapılan çalışmalarda aminoglikozidlerin indüklediği nefrotoksik hasarın oluşumunda serbest oksijen radikalleri ve oksidatif stresin rol oynadığı gösterilmiştir. Dekspantenol, pantotenik asitin (B5 vitamini) bir alkol türevidir. Pantotenik asit ve deriveleri dokuda azalan glutatyon(GSH), koenzim A ve ATP düzeylerini arttırarak hücresel düzeyde inflamatuar ve oksidatif strese karşı savunma ve onarım mekanizmalarında major rol oynamaktadır. Bu çalışmadaki amacımız amikasinin nefrotoksik etkisine karşı dekspantenolün protektif etkisini histopatolojik ve biyokimyasal parametreler eşliğinde incelemektir. Yöntemler: Çalışmamızda 32 sağlıklı dişi rat randomize şekilde sekizerli dört gruba ayrıldı (Amikasin, Dekspantenol, Amikasin+Dekspantenol ve Kontrol) ayrıldı. Dekspantenol ikinci ve üçüncü gruba, 14 gün boyunca 500 mg/kg/gün dozunda intraperitoneal, amikasin ise birinci ve üçüncü gruba 1.2 g/kg günde tek doz 2,3 ve 7. günlerde intraperitoneal olarak verildi. Gruplar arası oksidatif dengeyi ve renal hasarı değerlendirmek için çalışmanın sonunda tüm ratlardan alınan kan örneklerinde biyokimyasal parametreler (Myeloperoksidaz(MPO), Total Antioksidan Status(TAS), Total Oksidan Status(TOS), Thiol, Katalaz(CAT), Paraoksonaz(PON), Arilesteraz(ARES), BUN ve kreatinin(Kre) çalışıldı. 14. günün sonunda ratlar sakrifiye edildi. Alınan böbrek dokuları patolog tarafından kör olarak incelendi. Bulgular: Dekspantenol+Amikasin verilen grupta TOS, Oksidatif Stres İndeksi(OSI) ve Thiol değerleri sadece Amikasin verilen gruba göre anlamlı düzeyde daha düşüktü(p<0,05). Dekspantenol+Amikasin verilen grupta antioksidan biyokimyasal parametreler (MPO,TAS,CAT,PON,ARES) sadece amikasin verilen gruba göre anlamlı düzeyde yüksek bulundu(p<0,05).BUN ve kreatinin değerleri Dekspantenol+Amikasin verilen grupta sadece amikasin verilen gruba göre daha düşük bulundu(p<0,05)(Tablo-1). Bunlara ilave olarak sadece amikasin verilen grupta tubuler epitel değişiklikleri ve intertisyel ödem gibi histopatolojik değişiklikler açıkça gözlenirken dekspantenol+amikasin verilen grupta bu bulgular silikti (Resim 1). Sonuç: Çalışmamızda Amikasin uygulaması ile oluşan nefrotoksik etkinin, birlikte kullanılacak Dekspantenol ile sınırlandırılarak önlenebileceği biyokimyasal ve histopatolojik verilerle gösterilmiş olup ileri klinik çalışmalarla desteklenmeye ihtiyaç duyulmaktadır