Akromegali ve prolaktinoma hastalarında Hiperostosis Frontalis Interna (HFİ) sıklığının ve bu hormonal fazlalıkların olası hiperostotik değişiklikler üzerine etkisinin araştırılması

Abstract

AKROMEGALI VE PROLAKTINOMA HASTALARINDA HIPEROSTOSIS FRONTALIS INTERNA (HFI) SIKLIĞININ VE BU HORMONAL FAZLALIKLARIN OLASI HIPEROSTOTIK DEĞIŞIKLIKLER ÜZERINE ETKISININ ARAŞTIRILMASIÜMMÜ MUTLU1, MEHMET BARBUROĞLU2, SERRA SENCER2, SEMA YARMAN11İstanbul Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları2İstanbul Tıp Fakültesi, Radyoloji Anabilim Dalı, Nöroradyoloji Bilim Dalı, İstanbulGiriş:Büyüme hormonu kemikler üzerinde pleiotropik etkilere sahiptir. Akromegalide frontal çıkıntıda belirginleş- me, sinüslerde genişleme ve mandibulanın öne büyümesi kortikal kemik kütlesindeki artışa bağlı yaygın kalvariyal kalınlaşma sonucudur. Kalvariyum başlıca frontal, ossipital, parietal ve temporal kemikleri kapsamaktadır. Önceki çalışmalarda akromegali ve hiperprolaktineminin eşlik ettiği akromegali olgularında frontal kemiğin düzensiz kalın- laşması olan Hiperostosis Frontalis İnterna (HFİ) sıklığındaki artışın bu hormonların uyarılarıyla oluşabileceği dü- şünülmüş ancak etyopatogenezi kesin olarak aydınlatılamamıştır. Bu nedenle, akromegali ve prolaktinomalarda HFİ sıklığı, etyolojide olası hormonal etkilerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Materyal-Metod:46 akromegali, 25 prolaktinoma çalışmaya alındı. Hastaların demografik özellikleri retrospektif olarak hipofiz poliklinik dosya kayıtlarından, kraniyal MRI’ları radyoloji kayıtlarından sağlandı. Kontrol grubu (n=47) farklı nedenlerle kraniyal MRI’ı istenen ve görüntülemesinde kemik metastazı, kemik tümörü, Paget hastalığı ve fib- röz displazisi olmayan yaş, cins eşleştirilmiş kişilerden rastgele seçildi. Grupların frontal, parietal ve oksipital kemik kalınlıkları kranyal MRI üzerinden aynı nöroradyologlar tarafından ölçüldü.Bulgular:Akromegalide HFİ sıklığı kontrolden anlamlı olarak yüksekti. (%22 vs %2.17, p<0.001). Ancak HFİ pozitif ve negatif hastaların bazal IGF-1 düzeyleri arasında fark bulunmadı. HFİ pozitiflerin IGF-1 indeksi (IGF-1/ULN) HFİ ne- gatif gruba kıyasla yüksekti ancak istatistiksel anlamlı değildi (3.32 vs. 2.73, p=0.119). Oysa IGF-1 indeksi kraniyumun frontal kemik kalınlığı ile pozitif korelasyon gösterirken (p=0.021, CC:0.34), parietal ve oksipital kemik kalınlıkları ile korelasyon göstermedi. Ayrıca akromegalilerde HFİ pozitif ve negatif gruplar arasında hiperprolaktinemi açısından fark saptanmadı (p=0,578). Prolaktinomalarda da HFİ tespit edilmedi. Oksipital kemik kalınlıkları ile IGF-1 indeksi arasında korelasyon saptanmadı.Sonuç:Akromegalide HFİ sıklığı %22’dir. Akromegalide HFİ’nin etyopatogenezinde IGF-1 indeks artışının rolü olabilir ancak hiperprolaktineminin rolü izlenmemiştir.Anahtar Kelimeler:Akromegali, hiperostosis frontalis interna, prolaktinoma