Geç Osmanlı’dan Erken Cumhuriyet’e Türk Müziğinde Batılılaşma ve Toplumsal Bir Alternatif Arayışı: Mısır Müziği

Abstract

Batı Avrupa karşısında gücünü yitirmeye başlayan Osmanlı Devleti, 18. yüzyılla beraber bir yenileşme hareketi içerisine girmiştir. Bu yenileşme hareketi, üstünleşen Avrupa’ya, onun gibi olarak cevap verme amacı taşıdığı için yönü Batı’ya dönüktür. Başlangıçta sadece askeri alanda başlayan yenilenme süreci, zamanla toplumsal yaşama yansımış ve sanat dalları da bu durumdan oldukça etkilenmiştir. Ancak Osmanlı döneminde daha yumuşak bir zeminde ilerleyen Batılılaşma, Cumhuriyet’in ilanıyla beraber keskinleşmiştir. Osmanlı geçmişini ve “doğulu” unsurları barındırdığı iddia edilen Türk Müziğinin yasaklanıp, Klasik Batı Müziğinin ve yerel müzikte çok sesli tekniğin kullanımı bir dizi yasakla halka kabul ettirilmek istenmiştir. Ancak kültürel alışkanlıkların ve bu alışkanlıklar içinde halkın en kolay ulaşabildiği müziğin, devlet politikaları ile belirlenmesi bir süre sonra halkın bulduğu açık kanallardan kendi alışkanlıklarına en yakın müziğe, Mısır müziğine yönelmesini beraberinde getirmiştir. Mısır müziği, radyo ve sinema aracılığı ile nüfuz ettiği Türkiye toplumunun uzun vadede müzik dinleme alışkanları üzerinde kalıcı etkiler yaratacaktır.