Metindilbilim ve Türkçe

Abstract

Bu kitapta metindilbilimin dünyada ve özellikle Türkiye’de gelişimi üzerinde durulmuştur. Yapılan araştırmada kavram çözümleme – karşılaştırma ve değerlendirme gibi farklı yöntemler kullanılmıştır.

Kitap, “Metindilbilim“, “Söylem ve Metin Kavramları“, “Metindilbilimin Uygulama Alanları“, “Türkiye’de Dilbilim“, “Metindilbilimde Son Eğilimler“, “Sınırsız Metin“ (Hypertext) olmak üzere altı bölümden oluşmaktadır.

Birinci bölümde metindilbimin ortaya çıkışı ve gelişimi ele alınmıştır. Metindilbilimin temel konuları arasında yer alan “yaklaşımlar“ tarihsel gelişmeyi belirlemek üzere önemli ipuçları taşıdığı için birinci bölümüm büyük bir parçasını oluşturmuştur.

İkinci bölümde, Türkiye’de dilbilimin gelişim çizgisine koşut olarak ortaya çıkan söylem ve metin kavramları ele alınmıştır. Böylece ileri bölümlerdeki metindilbilim incelemeleriyle düşünsel köprü oluşturulmuştur.

Metindilbilimin uygulama alanları başlığını taşıyan üçüncü bölüm, metindilbilimin Türkçedeki yayınlarının bir sonraki bölümde yapılan değerlendirilmesine ilişkin kuramsal bilgileri içerdiği gibi uygulamalı örnekleri de kapsamaktadır.

Dördüncü bölümde yer alan Türkiye’de dilbilime ilişkin değerlendirmeler ise aynı amaca- Türkiye’de metindilbilimin tarihçesini ortaya koymak- hizmet etmektedir. Metinde, metindilbilim yayınlarının üçer yıllık dönemler halinde incelendiği yerde, Türkçedeki yayın birikiminin oluşması ve yazarların sürekli üretimi sergilenmiştir. Her dönemin en çok yayın yapan yazarının araştırmalarındaki yenilik vurgulanarak Türkçe metindilbilim yayınlarının konu zenginliği de ortaya çıkarılmıştır.

Küresel ve ulusal tarihçenin ışığında bugünü ele alan beşinci ve altıncı bölümler, basılı metinlere dayalı metindilbilimsel incelemelerin günümüzdeki genişliğinin yanında, elektronik ve sınırsız metinlerin (hypertext) de ele alınmaya başlandığını göstermeye çalışmaktadır.

Türkiye’de dilbilim ve metindilbilim konularında bugüne dek yapılmış bilimsel araştırmaların ele alınıp değerlendirilmesi bu kitabı hem öğrenciler hem de araştırmacılar için önemli kılmaktadır.