Kapılarda Aksesuar ve Kilit Sistemlerinin Seçiminde Önemli Kriterler ve Proje Uygulamalarına Yönelik Öneriler

Abstract

Bu bildiride, teknolojik gelişmeye paralel olarak insanların güvenli ve konforlu yaşam alanlarına sahipolma isteklerine yönelik geliştirilen inşaat projelerinde önemli bir paya sahip olan kapıların, projeuygulamalarındaki başarısı üzerinde oldukça etkili olan aksesuar ve kilit sistemlerinin tespiti ve seçimiincelenmiştir. Global dünyada gelişen teknoloji ile birlikte değişen yaşam alanlarındaki ihtiyaçlarüzerinde etkili bulunan yapı elemanlarından biri olarak kapılar, sahip olduğu işlevsel özellikleri ile İnşaat projelerindeki önemini giderek artırmaktadır. Çünkü, kullanıcıların bulundukları mekanlarda başta, canve mal güvenliği, kullanım kolaylığı ve konforlu yaşam alanlarının sağlanması gibi istekler olmak üzerebeklentiler giderek çeşitlenmektedir. Binalar dizayn edilirken tüm bunları sağlayan en önemli mimariögelerden biri olan kapıların; kullanım amacına, hareket biçimine, üretildikleri materyale, kasalarınınyapım sistemine, açma-kapama sistemlerinde kullanılan kapı aksesuarları ve kilit sistemleri gibi çeşitli özelliklerine göre sınıflandırıldığı görülmektedir. Günümüzde, yangın kaçış ve yüksek güvenlik kapıları,kontrollü geçiş kapıları, otomatik açılır kapanır kapılar, uzaktan kilitleme sağlayan inovatif donanımlarasahip kapılar, toplu ve tekil kullanım alanlarındaki yaya trafiğini yönetecek çözümlerin sunulduğu kapıtercihleri ön plana çıkmaktadır. Literatür araştırması ve gözleme dayalı yöntemin izlendiği buaraştırmada, mevcut uygulama projeleri üzerinde çalışılmıştır. Bu kapsamda, kapı aksesuarlarınıntespiti ve seçiminde öncelikle kapı tipinin belirlenmesinin önemi ve gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Butespitte, başlıca dört temel sorunun açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Bunların; 1. Hangi proje tipiiçin kapı aksesuarı seçiyoruz?, 2. Kapı hangi mekanda bulunuyor?, 3. Kapının bulunduğu mekanın isminedir?, 4. Kapının özellikleri nelerdir? şeklinde olduğu ortaya çıkmıştır. Tüm gelişmiş ülkelerde kapı vekapı aksesuarları için bina yönetmeliklerinde belirlenmiş standartlar mevcut olup, bu standartlar kentseldönüşüm çalışmaları ile beraber ülkemiz gündemine de girmiş bulunmaktadır. Ancak, binayönetmeliklerindeki tüm bu standartların ülkemiz içinde geçerli olmasına karşın, ülkemizde mimari proje uygulamaları için, uygun kapı aksesuar seçimi konusunda uzman ve kalifiye personel yetersizliğinin enönemli sorun olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Bu amaçla, aranan personelin tüm binayönetmeliklerine hakim olmasının yanında, kapı aksesuarlarının uygun nitelikte sertifika ve testbelgelerine sahip olup olmadığını denetleyebilecek nitelikte olmasının da proje uygulamalarının başarısıiçin gerekli olduğu ortaya çıkmaktadır. Diğer taraftan, mimari projelerde öncelikle kapılardan beklenenişlevsel özelliklerin tanımlandığı kapı şartnamelerinin hazırlanması ve bu şartnamelerde, kapı imalatındakullanılacak olan malzeme, üretim detayı ve kapı aksesuarları, tüm bileşenleri ile bulundukları mekanave standartlara uygun ürünlerin seçilmesi ve belirlenmesinin proje uygulama başarılarının ön koşuluolduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kapılar, kapı yapım şartnamesi, kapı aksesuarı, mimari donatılar, inşaat projeuygulamaları.