Türkisch-deutsche Studien Jahrbuch 2010: Türkisch-deutscher Kulturkontakt und Kulturtransfer- Kontroversen und Lernprozesse

Abstract

Türkisch-deutsche Studien (2010) adlı yıllık‘ta (Jahrbuch’ta) yayınlanan bu yazıda, Alman Şansölyesi Angela Merkel’in 29 ve 30 Mart 2010 tarihlerindeki Türkiye ziyaretinden önce ve bu ziyaret sırasında, Türk ve Alman medyasında ”Almanya’da Türk Okulları Açılması“ konusunda yayınlanan haberler metindilbilimsel ölçütlerle incelenmiş, Alman ve Türk gazetesinde çıkan gazete metinlerinin ne tür söylemler oluşturduğu ve bu söylemlerin gazete haberlerinin oluşturulmasını nasıl yönlendirdiği gösterilmeye çalışılmıştır. İnceleme bütüncesi, 30 Alman gazete haberi ve 30 Türk gazete haberinden oluşmaktadır. Metinlerin incelemesinde Brinker’in (1997) metindilbilimsel çözümleme modeli ve Hackl-Rössler‘in gazete haberlerini çözümlemeye yönelik incelemelerindeki ölçütlerden yararlanılmıştır. Türkiye ve Almanya’da aynı konuyu işleyen gazete haberlerinin nasıl üretildiklerini metindilbilimsel ölçütlere dayalı olarak açıklamak için inceleme bütüncesinden bir Almanca ve bir Türkçe gazete haberi seçilerek ayrıntılı olarak çözümlenmiştir. Türkçe gazete haberi 25.03.2010 tarihli Hürriyet Gazetesi’nden seçilen ”Merkel’i köşeye sıkıştıran hamle“, Bild gaztesinden seçilen metin ise ”So zähmt Kanzlerin Merkel den wilden Mann vom Bosporus“ başlıklarını taşımaktadır. İncelenen gazete haberlerinin işlev ve biçimsel kurgu açısından benzer özellikler taşıdıkları belirlendiği için farklılıkların saptandığı anlamsal kurgu (thematische Struktur) ve biçemsel öğeler (Textstil) üzerinde durulmuştur. Belirlenen farklılıklar, ayrıntılı olarak incelenen iki gazete metninden seçilen örneklerle açıklanıp değerlendirilmiştir. Türk ve Alman gazetesinin aynı konuya ilişkin haberinde, gazete metinlerinin yalnızca bilgi iletmediği, kendi ülkelerinin başbakanlarını üstün bir pozisyonda gösteren söylemler oluşturdukları ortaya çıkarılmıştır. Bu söylemler, özellikle sözcük seçimine, kullanılan dilsel öğelere ve retorik figürlere yansımaktadır. Türk ve Alman medyasında aynı konu hakkındaki haberler, her iki ülkenin kendi kültürel ve politik söylemlerine dayalı olarak oluşturulmaktadır. Bu nedenle aynı olay, farklı bakış açılarıyla anlatılmaktadır.