Lehistan Elçisi Karol Boscamp Lasopolski'ye Babıali Tarafınan Uygulanan Teşrifat ve Kabul (1776-1778)

Abstract

Karol Boscamp Lasopolski’nin İstanbul elçiliği, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı’n- dan sonra Osmanlı Devleti ile Lehistan arasındaki ilişkileri iyileştirme politikalarının önemli bir göstergesidir. Osmanlı yönetimi tarafından elçinin sınırda karşılanmasından Osmanlı başkentine kamusal girişine, sultan ve veziriazam huzurunda kabulüne, sunulan hediyelere ve tayinatına varıncaya dek XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı teşrifat geleneklerininönemlibir örneği olarak ön plana çıkmaktadır. Aynı zamanda elçilik kabul seremonileri, Osmanlı yönetiminin bir elçi için gerek merkezde gerekse yerel idarecilerle koordinasyonu nasıl gerçekleştiğini, bir elçiyi ağırlamanın devlet daireleri arasında ne gibi hazırlıklar ve protokoller gerektirdiğini de sergilemektedir. Boscamp’ın elçiliğinin önemli sahnelerinin heyette yer alan ressam Kamsetzer tarafından resmedilmiş olması, XVIII. yüzyılda Babıali’nin yabancı elçilere uyguladığı teşrifatın ve yapılan merasim- lerin canlı tasvirlerini görmeye imkân tanımaktadır. Bu bağlamda makale, Boscamp’ın elçiliğini hem Osmanlı hem Polonya arşiv kaynaklarına dayanarak incelemekte, detaylı bir biçimde Osmanlı yönetiminin protokol kaidelerini, önemli bir unsur olan hediyeleş- meyi ve elçiye verilen tayinatı konu edinmektedir. Çalışmanın gösterdiği üzere Boscamp, Babıali tarafından kadim teşrifat kuralları doğrultusunda ve iki ülke arasındaki ilişkile- rin geliştirilmesine yönelik bir çabayla ağırlanmıştır. Ayrıca Jan Chrystian Kamsetzer’in çizdiği resimler, Sultan I. Abdülhamid ile birlikte dönemin önemli bürokratlarının nadide tasvirleri olarak dikkat çekmektedir.