Kıyı Jeomorfolojisinde Değişiklik Yaratan Bir Unsur Olarak İnsan (Human as a factor in the change of coastal geomorphology)

Abstract

Jeomorfolojinin konularından biri olan kıyılar, doğal olarak fizikî etmen ve süreçlerle şekillenirler. Ancak insan kıyılar üzerinde yaptığı yapılar ile bu süreçler üzerinde değişiklik yaratır. Kıyıların doldurulması, liman, iskele, mendirek, rıhtım yapımı gibi olaylar kıyı alanları üzerindeki beşerî etkilerden sadece bir kaçıdır. Bütün bu yapılar kıyıyı şekillendiren dinamiklerin değişmesine neden olur. Kıyı gelişimi üzerinde etkili olan, ancak kıyıda gerçekleştirilmeyen faaliyetler de vardır. Delta gelişimi üzerindeki etkileri nedeniyle barajlar bu tür faaliyetlere örnektir. Yapılan her yapı, yeni bir sürecin ortaya çıkmasına yol açar. Mevcut süreci hızlandırabilir veya yavaşlatabilir. Başka kelimelerle bunların coğrafî bir sonucu vardır. Anadolu, Paleolitik’ten beri insan yaşamına sahne olmuştur. Kıyı oluşum süreci ile insanın kıyıyı kullanım tercihleri her zaman aynı yönde değildir. Çoğu zaman insanla kıyı oluşum süreci arasında gerçekleşen bir mücadeleyi yansıtır. İnsanın kıyı üzerindeki etkileri günümüze doğru artmakta ve çeşitlenmektedir. Bu çalışmada kıyılarda insan tarafından gerçekleştirilen değişiklikler Türkiye örneğinde ortaya konulacaktır.