Türkiye’de Asgari Ücretin Mahsurlu Alanları ve Öneriler

Abstract

Önemli bir sosyal politika aracı olarak piyasadaki ücretlerin en alt düzeyine müdahale olan asgari ücret, işveren ve işçiler açısından önemlidir. Asgari ücret, işçi ve ailesinin günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre insanca yaşamasını sağlayabilecek, insanlık onuruna yakışacak ve emeğin sömürülmesini önlemeye yetecek bir ücret seviyesinde olması gerekmektedir. Asgari ücretin ekonomik büyüme, ödemeler bilançosu, istihdam, fiyatların genel düzeyi, gelir dağılımı, yoksulluk, cari ücretler gibi ekonomik parametreler üzerinde anlamlı etkileri vardır. Dolayısı ile tüm çalışanları doğrudan veyahut dolaylı yoldan etkile-mektedir. Bu sebeple asgari ücret ile ilgili düzenlemeler toplumun büyük bir kesimini ilgi-lendirmektedir. Bu çalışmada Türkiye’deki asgari ücret sistemi ve Türkiye’deki asgari üc-retin uygunsuz alanları ele alınmıştır. Öncelikle Türkiye’deki asgari ücretin temellerine yer verilmiştir. Daha sonrasında Türkiye’deki asgari ücret mevzuatı ve gelişimine değinilmiş-tir. Çıkarılan 3008 sayılı İş Kanunu öncesi ve sonrası dönemleri, 931 sayılı ve 1475 sayılı İş Kanunları dönemi ve 2003 yılında çıkmış ve yürürlükte olan 4857 sayılı İş Kanunu ve 2004 yılında çıkarılan Asgari Ücret Yönetmelikleri’ne bakılmıştır.

Asgari ücretin, istihdam, cari ücretler, enflasyon, ekonomik büyüme ve gelir dağılımı üzerindeki çok yönlü etkilerinin olmasından yola çıkarak Türkiye’de belirlenmekte olan asgari ücretin bir takım sıkıntıları vardır. Bunlar; asgari ücret belirlenirken sadece işçinin kendi-sinin dikkate alınması ve ailesinin hesaplamalara katılmaması, asgari ücretten alınan yüksek vergi oranları ve yapılan kesintiler, bölgeler arasındaki farklılığın dikkate alınmaması, asgari ücret artışlarının enflasyona endekslenmesi, belirlenen asgari ücret seviyesinin ihtiyaçları karşılamaya yetmeyecek kadar düşük olması, toplu pazarlık sisteminden kaynaklı sorunlar ve uluslararası antlaşma ve normlara uygun olmayan alanlardır. Çalışmada mahzurlu alanların uygulamada ki yansımaları verilecek ve çözüm önerilerinde bulunulacaktır.