Kamu İhale Sözleşmelerinde Anlaşmazlık Çözüm Yolu: Yüksek Fen Kurulu Başkanlığına Başvuru ve Sözleşmelerdeki Malî Şartlar Hakkında Bir Değerlendirme

Abstract

Kamu ihale sözleşmeleri, ihale süreci sonucunda akdedilen sözleşmelerdir ve ihale süreci, kamu ihale mevzuatını oluşturan kamu ihale usulü kanunları ile düzenlenmektedir. Pozitif hukukta Türk idarî teşkilatında Çevre ve Şehircilik Bakanlığının hizmet birimi olarak teşekkül eden Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı, uzun yıllardır yapım işi ihaleleri kapsamında akdedilen kamu ihale sözleşmelerine yönelik anlaşmazlıklarda, idarelerin talebiyle işletilebilen inceleme ve karar merciidir. 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na 20 Şubat 2020 tarihinden itibaren yürürlüğe giren iki ek madde eklenmiş olup Yüksek Fen Kurulu Başkanlığının sözleşme anlaşmazlığı çözüm usulü, alınacak kararların niteliği ve başvuru kapsamı ile ilgili önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu bağlamda Yüksek Fen Kurulu Başkanlığının kamu ihale sözleşmelerinde anlaşmazlık çözme görev ve yetkisi uyarınca inceleme yapabilme ve karar alabilmesindeki süreci artık yükleniciler de işletebilmektedir. Bu usul ile bir yüklenici hakkı tesis edildiği düşünülmektedir. Bunun dışında idare ya da yüklenici tarafından Yüksek Fen Kurulu Başkanlığına başvurulması üzerine, başvuru konusu sözleşme anlaşmazlığına yönelik aldığı kararların hepsi taraflar için kesin ve bağlayıcı niteliğe kavuşmuştur. Bu suretle Yüksek Fen Kurulunun kamu ihale sözleşmelerindeki anlaşmazlık konusu malî şartlar üzerindeki etkisi de arttırılmıştır. Bahsi geçen bu kanunî değişiklikler, içinden geçmiş olduğumuz COVID-19 salgının diğer birçok alan gibi tesir ettiği kamu ihale sözleşmelerindeki uyuşmazlıklar açısından oldukça işlevsel düzenlemelerdir. Ancak bu iki kanunî değişikliğin, sadece 4734 sayılı Kanun kapsamında ihalesi yürütülen ve 4735 sayılı Kanun kapsamında sözleşmesi akdedilen kamu ihale sözleşmeleri için geçerli olduğu hükme bağlanmıştır. Bu anlamda Yüksek Fen Kurulu Başkanlığına başvurular üzerine alınan kararların ihtiyarî niteliği değiştirilerek bu kararlar kesin ve bağlayıcı nitelik kazanmış olsa da başvuru konusu olabilecek yapım işi ihaleleri için akdedilen kamu ihale sözleşmelerinin kapsamı daralmıştır. Bu durum da kamu ihale mevzuatının parçalı yapısından gelen birçok hukukî meselenin daha da derinleşmesine sebep olmaktadır. Bu sebeple, 4735 sayılı Kanun dışındaki kamu ihale usulü kanunları uyarıncayürütülen yapım işi ihalelerine ilişkin sözleşme uyuşmazlıkları açısından farklılık yaratan bu yeni düzenlemeler tartışılmaya muhtaçtır.