Gıda güvenliği açısından su ürünlerinde mikroplastik riski ve araştırma yöntemleri

Abstract

Son yıllarda artan plastik kullanımı ve yanlış geri dönüşüm politikaları ekosistemde plastik atıkların birikmesine neden olmuştur. Sucul ekosistemdeki canlılar üzerindeki etkilerinin görülmesiyle birlikte plastik kirliliği küresel bir sorun haline gelmiştir. Ortamda farklı fiziksel, kimyasal ve biyolojik etkenlerden dolayı mikroplastiklere (MP’lere) ve nanoplastiklere (NP’lere) parçalanan plastikler, besin zincirine girerek insan sağlığını tehdit etmektedir. Yaygın plastik kirliliğinin bir sonucu olarak, mikroplastikler ve nanoplastikler zooplanktonlardan, balıklara, kabuklu su ürünlerinden deniz memelilerine kadar birçok farklı canlı tarafından yutulmaktadır. Su ürünlerinin bünyelerine giren mikroplastikler canlı dokuda sindirilip, doku ve organlar arasında yer değiştirebilmektedir. Bununla birlikte su ürünleri işleme teknolojilerinde yer alan bazı aşamalar da mikroplastik kontaminasyon kaynağı olabilmektedir. Mikroplastiklerin neden olduğu fiziksel, kimyasal ve biyolojik toksisite etkileri henüz tam olarak bilinmemektedir. İleride yapılacak olan çalışmalarda, tüketici sağlığı açısından işlenmiş su ürünlerindeki mikroplastiklerin kaynağının ve bulaşma yollarının incelenip belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu derlemede, sucul ekosistemlerden besin zincirine giren mikroplastiklerin gıda güvenliği açısından işlenmiş ürünlerdeki riskleri tartışılıp, bu araştırma alanındaki mikroplastiklerin identifikasyonu ve sayımı için analitik yöntemler incelenmiştir.