Maupassant’nın Le Horla’sına Yapısal Bir Bakış: Todorov ve Fantastik Edebiyat

Abstract

Günümüzde “fantastik” kavramı genellikle yanlış anlamlandırılmış, 19. yüzyıl ve öncesindeki fantastik edebiyat anlayışından iyice uzaklaştırılmıştır. Genellikle Fransızca eser veren Bulgar dilbilimci ve edebiyat tarihçisi Tzvetan Todorov’un “Fantastik” adlı çalışması, bu kavramı hem edebiyat tarihi içinde doğru bir şekilde konumlandırmakta, hem de onu yapısal bir bakış açısıyla yeniden tanımlamaktadır. Todorov’un yazınsal çalışmalarda çığır açan bu yapıtı ışığında, temelde Maupassant’ın “Le Horla” öyküsünü, genelde ise yazarın fantastik altyapıya sahip toplam dört öyküsünü (Le Horla, Lui, La Nuit, Qui sait?) ele alacak ve onları, yine “Le Horla” başta olmak kaydıyla, yapısalcı bakış açısıyla açımlamaya çalışacağız.Çalışmamızda öncelikle Todorov’un önerdiği yazınsal tür saptamaları ve türlerin yapısalcı bakışla sınıflandırılmaları üzerine eğileceğiz. Burada elbette Todorov’dan önceki eleştirmen ve edebiyat tarihçilerinin yaptıkları sınıflandırmalara da panoramik bir bakış getirmek yerinde olacaktır. Girişi takip eden ikinci bölümde, Todorov’un bakış açısıyla fantastik türü hangi özelliklerin ortaya çıkarttığını, ayrıca bu türü meydana getiren öğelerin yapısal temellerini açıklamayı amaçlıyoruz: anlatıcının rolü, biçimsel özellikler ve metnin içeriğinde öne çıkan manevralar. Çalışmamızın ana konusu olan ve daha geniş bir yer ayıracağımız son bölümdeyse Maupassant’ın bu dört öyküsüyle hangi kriterler ışığında Todorov’un fantastik eşiğini geçebildiğini ve “Le Horla” adlı eserin yapısalcılık ışığında hangi düzlemlerde fantastik yazın alanına dahil olduğunu örnekler ve alıntılarla irdelemeye çalışacağız.