Türk Dil ve Lehçelerinin Okul Kitaplarından Seçmeler, I - II

Abstract

Günümüz Türk dil ve lehçelerini merak eden, tanımak öğrenmek isteyen için Türkçe yayımlanmış çalışma, kitap ve makale 30 yıl öncesine kadar çok sınırlıydı. Son 30 yıldır başta Eski Sovyet coğrafyası olmak üzere İran, Afganistan, Balkanlar, Ortadoğu ve Doğu Avrupa’daki Türk dilleri üzerine olan bilgilerimiz arttı, Türkçe yayın sayısında hem nitelik hem de nicelik açısından artış sağlandı. ancak bu dilleri, ve bu dillerin lehçelerine ait malzemeyi kendi kullandıkları alfabeler ile, hepsini bir arada ele alan bir derleme yoktu. Elinizdeki kitabı hazırlayanlar bu kaygı ile 1999 – 2003 yılları arasında her yazı dilinin ve yazı dili olmayanlardan ise (Salırca, Sarı Uygurca, Fuyu Kırgızcası, Halaçça gibi) alan çalışmalarına dayalı metinlerin bir seçkisini hazırladılar. Bu seçki’ye her dilin (varsa) standart alfabesi, 2010’lara kadarki yeni alfabeleri, bu dillerle ilgili nüfus bilgileri, alfabeleri eklenerek bir kitap oluşturuldu. Bu çalışma esnasında hocamız Talat Tekin’in sınıflaması ve sistemi esas alındı. Sonuçta Çuvaşçadan Yakutçaya, Halaççadan Fuyu Kırgızcasına 29 dil ve lehçenin kısa ama temel kaynakçasını, bu dilleri gösterir bölge haritalarını içeren elinizdeki kitap ortaya çıktı. Bu dillerin 20’sine yakınının hazırlayanlarca alan çalışması ile değerlendirildiğini de eklemek isteriz. Kitapta yer alan harita da işte bu çalışmalarımıza dayanmaktadır.