Geçmisten Günümüze Uluslararası Dinî Musiki Sempozyumu Bildiriler Kitabı

Abstract

Türk Din Mûsikîsi’nin iki temel başlıklarından birisi “Câmî Mûsikîsi” diğeri ise “Tekke Mûsikîsi”dir. Bu ikibaşlık birbirinden farklı formların yanı sıra ortak bazı formları da ihtiva etmektedir. Câmî mûsikîsinde,camide yapılan ibadetlerle alakalı sesli icralar merkeze alındığı için enstrüman kullanılmaz ve namazlailgili bölümler doğaçlama olup, bestelenmeksizin zâhidâne bir üslup içerisinde icrâ edilir. İlâhî neşve veritim duygusunun hâkim olduğu Tekke mûsikîsinde ise; bestelenmiş formlar çoğunlukla, Ney, Rebab,Keman, Kudüm, Mazhar, Bendir, Halile, Def ve benzeri enstrümanlar eşliğinde seslendirilmektedir.Gerek Câmî ve gerekse Tekke mûsikîsi formları din-mûsikî ilişkisi açısından her zaman tartışmalarakonu olmuştur. Câmî Mûsikîsi formları içerisinde önemli bir yere sahip olan “Kıraat” bunların başındagelmektedir. Bu durum Tekke Mûsikîsi formları için de geçerliliğini korumaktadır. Dînî içeriğe sahipmetinlerin besteli olarak enstrüman eşliğinde müzikal bir tavırla seslendirilmesi tartışmaların odaknoktasını oluşturmaktadır. Kur’ân-ı Kerîm âyetlerinin bestelenmesi ve enstrüman eşliğindeseslendirilmesi konusu İslâm geleneğinde, en başından beri onaylanmayan ve uygulama bakımındanda karşılığı olmayan bir durumdur. Bu bakımdan, tartışmaya konu olan dînî muhtevâya sahip metinleriiki ayrı açıdan ele almakta yarar vardır. Evvela, dîni metinlerin (Kurân Âyetleri) bestelenerekenstrümanlar eşliğinde sesli olarak icrâ edilmesi. İkinci olarak dînî metinlerden mülhem yazılmış olanedebî metinlerin enstrümanlar eşliğinde seslendirilmesi. İkinci kısımda yer alan edebî metinleri dekendi içerisinde ikiye ayırmak metodolojik bakımdan isabetli olacaktır. Bunlardan birincisi, İlâhîduyguları ve dînî terminolojiyi ihtivâ eden edebî metinlerin enstrümanlar eşliğinde sesli icrâsı. İkincisiise doğrudan dînî metinlerden (Kur’ân Âyetleri) yapılan iktibasların yer aldığı edebî metinlerinbestelenmiş olarak müzikal icrasıdır.Anahtar Kelimeler: Tekke mûsikisi, enstrüman, dini mûsıki, manzume.