ERKEN ALZHEİMER SÜREKLİLİĞİNDE BİR NÖROGÖRÜNTÜLEME BİYOİŞARETLEYİCİSİ ADAYI OLARAK ANTERİOR AMİGDALOİD ALAN

Abstract

Amaç:Alzheimer sürekliliğindeki ilerleyici dejenerasyonun entorhinal korteksten (ECx) başlayarak medial temporal lob (MTL) yapılarına doğru trans-sinaptik olarak ilerlediği bilinmektedir. Bu yayılım örüntüsünün küçük ölçekli MTL yapılarına olan duyarlılığının incelenmesi, hastalığın erken dönemde tanımlanabilmesi için kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, Alzheimer sürekliliğinde manyetik rezonans görüntüleme (MRI) verisi kullanılarak MTL’nin subkortikal bileşenlerinden olan hippokampal alt alanların ve amigdala çekirdeklerinin hacim farklılıklarının ve ECx’teki kortikal kalınlık değişimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem:Çalışmada, aralarında demografik fark bulunmayan 20 erken evre Alzheimer hastalığı demansı (ADD), 30 amnestik hafif kognitif bozukluk (MCI) ve 30 subjektif kognitif bozukluk (SCI) tanılı kişinin MRI verisi kullanılmıştır. Segmentasyon ve parselasyon FreeSurfer yazılımı ile kişiye özgü olarak gerçekleştirilmiştir. Segmentasyon işlemiyle, 13 hippokampal alt alana ve 9 amigdala çekirdeğine ait hacim değerleri elde edilmiştir. Parselasyon işlemiyle ise ECx kalınlık değerleri hesaplanmıştır. Hacimlerin gruplar arası farklılıklarının değerlendirilmesi için yaş, cinsiyet ve eğitim kovaryant olarak kullanılarak ANCOVA analizi gerçekleştirilmiştir. İncelenen alt alan ve grup sayısına göre Bonferroni düzeltmesi uygulanarak anlamlılık eşiği p<0,00079 olarak belirlenmiştir. Kalınlık analizinde ise güvenilirliği arttırmak için 10000 iterasyonlu Monte Carlo simülasyonu gerçekleştirilmiş ve anlamlılık eşiği p<0,01 olarak belirlenmiştir. Atrofinin erken evrede grupları yordamasını araştırmak için ise diskriminant analizi uygulanmıştır.Bulgular:ECx kalınlığı gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı azalma göstermiştir. Hippokampal alt alanların ve amigdala çekirdeklerinin hacimlerinde ise SCI’den ADD’ye doğru bir azalma eğilimi saptanmıştır. SCI ve MCI grupları arasında sadece bilateral anterior amigdaloid alanda (AAA) anlamlı fark bulunmuş ve diskriminant analizi sonucunda ise AAA hacminin MCI grubunu %80 oranında, SCI grubunu %73,3 oranında ve ortalama %76,7 oranında doğru sınıflandırabildiği saptanmıştır.Sonuç:Araştırma bulguları, AAA haciminin SCI’dan MCI’ya geçişi büyük ölçüde öngörebildiğini ve bir biyoişaretleyici potansiyeli taşıdığını göstermiştir. Alzheimer hastalığında çok fazla çalışılmamış olan olfaktor amigdala gelecek çalışmalar için önem taşımaktadır. Bu çalışma, TÜBİTAK (No: 114E053) ve İÜ-BAP (No: 1567/42362) tarafından desteklenmiştir.