Post Covid Era: Future of Economies and World Order An Interdisciplinary Approach

Abstract

Bu çalışmada, iş hukukunun ve sosyal politikanın temel kavramlarından olan güvence, esneklik ve bağımlılık kavramları arasındaki ilişki ve bu ilişkinin çalışma hayatında ortaya çıkardığı sonuçlar ele alınacaktır. Güvence ve esneklik, birbirleriyle sürekli çatışma içerisinde olmuş iki kavramdır. İşçilerin iş, istihdam ve gelir güvencesi vb. taleplerine karşılık işverenlerin bu güvenceleri ya hiç içermeyen ya da sınırlı bir düzeyde içeren, “serbestçe” faaliyet gösterebilecekleri esnek çalışma modellerini uygulamaları, işçi ve işverenler arasında özellikle 1980’lerden sonra gittikçe artan bir dengesizliği ve sosyal adaletsizliği doğurmuştur. Bu dengesizliğe karşı 2000’li yılların başında güvenceli esneklik kavramıyla ön alınmaya çalışıldıysa da, kavramın dar bir kapsamda ele alınmış olması ve teknolojinin ilerleme hızı, istenilen sonucun ortaya çıkmasına engel olmuştur. Teknolojik gelişmelerin iş organizasyonlarını değiştirmek için işverenlerce etkili bir şekilde kullanılması, iş sözleşmesinin karakteristik özelliğini oluşturan bağımlılık unsuruna da derinden etki etmiştir. Artık bağımlılık unsuru iş sözleşmesinin diğer sözleşmelerden ayırt edilmesinde etkin bir şekilde kullanılamadığından, işçi ve işveren ayrımının yapılması da zorlaşmıştır. Bunun neticesinde de ne işçi ne de işveren olarak nitelendirilemeyen ve güvencesiz bir şekilde istihdam edilen yeni bir çalışan grubu doğmuştur. Covid 19 salgını, söz konusu gelişmelerin ciddiyetinin anlaşılmasında önemli bir dönüm noktası olmuştur. Salgının da etkisiyle yerleşik hale gelen uzaktan çalışma modeli, bağımlılık unsurunun tespitinde kullanılan en temel ölçütlerden biri olan işyeri kavramının bu fonksiyonunu büyük ölçüde yitirmesine yol açmıştır.