ÇEKİRDEK VE GENİŞ AİLEDE YAŞAYAN ÇOCUKLARIN ZİHİN KURAMI BECERİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

Zihin kuramı becerilerinin gelişimine etki eden faktörleri araştıran çalışmalarda diğer insanlarla kurulan etkileşimlerin önemli olduğu belirtilmektedir. Bu hususta özellikle kardeş değişkeni ile ilgili alanda çok sayıda araştırma yapılmış olmasına rağmen çocukların başka insanlarla daha fazla etkileşim kurma imkânına sahip olduğu ailenin genişliği meselesi ihmal edilmiştir. Bu nedenle çalışmanın amacı, geniş ailede yaşayan çocuklar ile çekirdek ailede yaşayan çocukların zihin kuramı becerilerinin gelişimi açısından fark olup olmadığını araştırmaktır. Çalışmaya yaşları 36-60 ay arasında değişen, 32’si geniş ailede, 38’i çekirdek ailede yaşayan, toplam 70 çocuk (31 kız-39 erkek; Ortay= 47.78) katılmıştır. Zihin kuramı becerilerinin değerlendirilmesinde Görünüş-Gerçeklik görevleri, Beklenmedik Yer Değişikliği görevi ve Beklenmedik İçerik görevi, kontrol değişkeni olarak ele alınan dil becerilerinin ölçümünde ise Peabody Resim Kelime Testi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, çocukların zihin kuramı puanlarının yaş ve dil becerileri ile beraber arttığı bulunmuştur. Yaş ve dil becerileri kontrol edildiğinde, çekirdek ve geniş ailede yaşayan çocukların zihin kuramı puanları arasında anlamlı farklılık olmadığı bulunmuştur. Sonuçlar, zihin kuramı becerilerinin gelişimi açısından, çocukların günlük yaşamlarında etkileşimde oldukları kişi sayısının fazla olmasından ziyade etkileşimin kalitesinin de göz ardı edilmemesi gerektiğini göstermektedir. Buna ek olarak, çocukların okul öncesi eğitim aracılığıyla sosyal ilişkilerinin zenginleşmesi, öğrenme hızı ve uyaran çeşitliliğinin artması gibi faktörlerin de zihin kuramı becerilerinin gelişimine katkı sağladığı düşünülebilir.