İktisadi Sistemler Bağlamında Gelir Dağılımı - Kredi Ekonomisi İlişkisi ve Türkiye
Özet
Tarih boyunca üretim ve tüketim ilişkilerinin gelişmesine paralel olarak
meydana gelen en tartışmalı konulardan biri gelir dağılımı ve adaletine yönelik
olmuştur. Kapitalizm, sosyalizm, karma iktisat ve İslam iktisadı gibi temel iktisadi
yaklaşımlar; yapıcı, eleştirel ve radikal yorumlarla konuya katkıda bulunmaya
çalışmışlardır. Gelir dağılımındaki adaletsizlik nedeniyle dünyada artan
yoksulluk ve sefalete eşlik eden süreçlerin en önemlisi finansal liberalizasyon
sürecidir. Pek çok ekonomik ve sosyal sorunun elebaşı olarak değerlendirilen
kredi ekonomisi, gelir dağılımını iki farklı şekilde etkilemektedir. Faiz, hem
faktör geliri hem de kullanılan kredilerin maliyeti olarak gelir dağılımını ve gelir
dağılımının adaletini etkilemektedir. Söz konusu ilişkiler kapitalist sistemin
devamı niteliğinde olup, finansal liberalizasyon ile hız kazanmıştır.
Araştırmada “Shorrocks Ayrıştırma Analizi” kullanılarak Türkiye’de hanehalkı
bazında ana ve alt gelir türlerinin gelir dağılımı eşitsizliğine yaptıkları
katkılar ve gelir türlerine ait “Gini Katsayıları” hesaplanarak 2002-2009 yılları
arasındaki durumun tespiti ve yorumu yapılmıştır. Netice olarak gelir dağılımı
eşitsizliğine en büyük katkıyı yapan gelir türünün faiz geliri olduğu saptanmıştır.
Bu durum iktisadi kriz dönemlerinde daha belirgindir. Ayrıca faiz geliri
kendi içindeki dağılımda da en adaletsiz dağılan gelir türüdür. Faiz, kâr ve
rant gelirlerinin eşitsizliğe katkıları, ücret ve transfer gelirlerinin katkısından
fazladır ve belirgin bir biçimde farklılaşmaktadır. Söz konusu bulgular, kredi
ekonomisinin gelir dağılımı üzerindeki olumsuz etkisini doğrular niteliktedir.
Son olarak, analizden yansıyan bir diğer bulgu, transfer gelirlerinin toplam
eşitsizliğe yaptığı katkıların azaltılması için sosyal politikaların daha dikkatli
tasarlanmasının gerekliliğidir.
Koleksiyonlar
- Kitap [6910]