Bahriyede Zafer Rehberi (Rehber-i Muzafferiyyat-ı Bahriyye) II. Abdülhamid Devrinde Zırhlı Gemiler ve Deniz Muharebe Dokrtinleri

Abstract

n dokuzuncu yüzyılın sonlarına doğru,ahşap gövdeli ve yelkenli gemiler yerini buharmakineleriyle donatılan zırhlı gemilere bırakır.Güçlü gemi toplarının imali ve suyun altındahareket edebilen torpidolar ile deniz mayınlarınınkullanımı, deniz gücü kavramının yeni baştantanımlanmasına sebep olur. Böylece maliyetligüçlü donanmalar, devletlerin askeri, ekonomikve sosyal gelişmişliğinde zirveyi belirleyen enönemli gösterge haline gelir.Osmanlı İmparatorluğu, 19. yüzyıl boyuncaiçinde bulunduğu buhrana ve zayıflayanekonomisine rağmen, denizcilik sektöründekigelişmeleri yakından izlemiş, bilhassa donanmakonusunu en hayati meselelerden biri olarak elealmıştır. Bu dönüşüm çağında yetişmişOsmanlı askeri entelektüellerinden MiralayAhmed Muhtar Paşa, deniz güçlerinin dünyaçapında geldiği nokta üzerine kafa yormuşve deniz gücü kavramını bütün Osmanlıaydınlarının anlayacağı rahat bir dille anlatmakiçin elinizdeki eseri yazmıştır.Sultan II. Abdülhamid’in tahta çıkışının25. yılına tesadüf eden 1900’de yayımlananRehber-i Muzafferiyyât-ı Bahriyye’de dönemindenizci devletlerinin sahip oldukları platformlarile bunların özellikleri; kara ve deniz unsurlarınınmüşterek harekât kabiliyetleri ile sahil muhafazave top teknolojilerinin mukayesesi, Osmanlıİmparatorluğu’nun 19. yüzyılda deniz gücükapasitesi ile takip ettiği deniz stratejisiayrıntılı olarak ele alınmaktadır.Miralay Ahmed Muhtar Paşa(1861-1926) Osmanlı-Türk modernaskeri tarihçiliğinin öncülerindendir.Topçu subayı olarak yetişmiş,âlim-asker sıfatını hak edecekşekilde kendini askerliğe dairbilimsel araştırmalara ve subayöğretimine adamıştır. Mühendishaneve Harbiye’de topçuluk, ateşli silahteknolojileri, balistik, harp tarihi veAvrupa askeri literatürü üzerinedersler veren Ahmed MuhtarPaşa, yurtdışından yapılan silahalımlarında komisyon üyeliği deyapmış, başta topçuluk olmak üzereaskerliğin çeşitli konularında, birkısmı ders kitabı olarak okutulmuşçok sayıda başvuru eseri kalemealmıştır. Günümüzde İstanbul’daeski Mekteb-i Harbiye binasındafaaliyetini sürdüren Askeri Müze’ninkurucusu olarak kabul edilir.