God and Arts in Theological Aesthetics

Abstract

Teolojik estetik, yirminci yüzyılın başlarında spekülatif ve rasyonel teolojiye bir tepki olarak ortaya çıkan ve genel anlamda “teolojinin pratiği” olarak kabul edilen bir harekettir. Karl Barth, Hans Urs von Balthasar, Gerardus van der Leeuw ve Karl Rahner bu hareketin belli başlı temsilcileri arasındadır. İlk üç teolog teolojik estetik anlayışlarını “imago dei” teorisine dayandırmış, tüm sanatların ve aynı şekilde teolojinin imkânını da Hıristiyan enkarnasyon (imge) doktrinine bağlamışlardır. Rahner de teoloji ve sanatlar arasında diyalog arayışına girmiştir; ancak o, özellikle Paul Tillich’in de etkisiyle, profan sanatlar da dâhil olmak üzere “tüm sanatların dinî ve kutsal olduğu” görüşünü benimseyerek diğer teologlardan ayrılmıştır. Bu bakımdan Barth, Balthasar ve van der Leeuw eksenli teolojik estetik, diğer dinî geleneklerin kutsal sanatlarını da Hıristiyan normuna dayandırmak suretiyle dışlayıcı bir yaklaşım belirlerken, Rahner sadece bütün dini sanatların değil, profan sanatların dahi kutsalın bir ifadesi olabileceğine vurgu yapmak suretiyle kapsayıcı ve kuşatıcı bir tutum benimsemiştir. Bu makalede teolojik estetik yaklaşımlarda ön plana çıkan söz konusu bu iki temel paradigma ele alınıp tartışılacaktır.